
بسم الله الرحمن الرحيم
برگرفته از كتاب «آيين شكوفايي» نوشته ي «احمد نباتي» مدير سايت
بازی لازمه ی دوران کودکی و شکوفاکننده ی استعدادهای کودک ما است. بازی باعث می شود که کودک ما خلاقیّت بهتری پیدا کند و در حین بازی علاوه بر شناخت محیط اطراف خود، طریقه ی تعامل با دیگران و استفاده ی صحیح از وسایل زندگی را هم فرا گیرد. ضرورت بازی در دوران کودکی تا حدّی است که حتّی ائمه ی معصومین (علیهم السلام) که از هرگونه عیب و نقص منزّه بوده و در میان مخلوقات از جهت کمالات وجودی، همتایی ندارند هم در دوران کودکی، مشغول به بازی می شدند.
برخی از فوائد
۱) بهانه ای برای ارتباط با کودک
برای برقراری ارتباط صمیمانه با کودک باید به دنبال راهی باشیم تا ضمن حفظ اقتدار رفتاری خود در مقابل فرزند، از جایگاه خود قدری پایین تر بیاییم تا کودک در کنار ما احساس راحتی کند و ما را دوستی صمیمی و مهربان برای خود ببینند. بازی بهترین بهانه برای برقراری این ارتباط صمیمانه است. وقتی کودک ببینند که ما هم وارد عالم کودکانه ی او شده ایم و برای فضای تخیّلی اش ارزش قائلیم، متقابلا او نیز این محبّت ما را پاسخ می گوید و سعی میکند مطیع ما باشد.
۲) کشف اخلاق درونی کودک و آموزش اصول اخلاقی
هنگام بازی ممکن است فرزندان ما هیجان زده شده و رفتارهای ناپسندی از خود نشان دهند. رفتارهایی چون تمسخر دیگران، دروغ و کلک بازی. این رفتارها، رفتارهایی نیست که در بازی شکل بگیرند. بلکه بازی موجب بروز و کشف اخلاق درونی آن ها می شود. اگر کودکان ما اهل دروغ باشند، حین بازی آن را نشان می دهند. اگر خودخواه و خودمحور باشند، حین بازی سعی دارند همیشه حقّ را به خود بدهند و از طرف دیگران نپذیرند. اگر با فرزندانمان بازی کنیم، به راحتی می توانیم به آن ها آموزش دهیم که هنگام بازی اصول اخلاقی را رعایت کنند.
۳) شکل دهی فرهنگ مسؤولیت پذیری در کودک
فرهنگ تعامل صحیح و عادلانه با دیگران و طریقه ی انجام صحیح مسؤولیت های کاری، فردی و اجتماعی در فضای بازی شکل می گیرد؛ همان گونه که فرهنگ بی عدالتی و خودمحوری هم می تواند ریشه در نوع بازی های کودک داشته باشد. وقتی کودکان ما بیاموزند در بازی راستگو باشند هر چند که به ضررشان تمام شود، وقتی بیاموزند با دیگران با عدالت و انصاف رفتار کنند، وقتی بیاموزند در هنگام بازی به کسی توهین نکنند، وقتی بیاموزند که حین بازی به مسؤولیت خود عمل کنند و وقتی خود را «مقیّد به قوانین» بازی کنند، در این صورت آراسته به اخلاق خوب شده و می آموزند که در شؤون دیگر زندگی هم این گونه رفتار کنند.
۴) آموزش نظم و قانون مندی
توجه داشته باشیم که ضمن بازی می توانیم به فرزندانمان بیاموزیم که قوانین را رعایت کنند و از کسی توقّع نداشته باشند که به خاطر آن ها قانون را زیر پا بگذارد. به همین منظور قوانین بازی را رعایت کنید و اگر کودک خواست در حقّش قانونی نادیده گرفته شود، چنین کاری را انجام ندهید.
تذکر مهم:
- توان جسمی و فکری کودکان ما بسیار پایین تر از ما است. به همین دلیل اگر بخواهیم در بازی با آن ها توان جسمی و فکری خود را به رخشان بکشیم، گذشته از آن که لذّت بازی کودکانه را از آن ها می گیریم، اعتماد به نفس آن ها را هم تضعیف کردهایم. به همین دلیل باید مراقب باشیم که در بازی با کودکان همیشه خود را قهرمان میدان نبینیم؛ بلکه گاهی هم به آن ها فرصت بدهیم تا ما را شکست بدهند و احساس پیروزی کنند. [۱]
- اگر کودک سؤال یا معمّایی از ما پرسید، به جای آن که سریع به سؤالش جواب داده و بگوییم سؤالش خیلی ساده بود! در جواب دادن به سؤالش قدری تأمل کنیم و بعد طوری جواب سؤالش را بدهیم که احساس کند سؤالش مهم بوده و ما هم از یافتن پاسخ سؤال او احساس خوبی داریم.
- اگر با فرزندمان کشتی می گیریم توجه داشته باشیم که وقتی دست و پای او را گرفته و همه ی راه ها را به رویش می بندیم، به شدّت احساس ناراحتی کرده و در معرض فشار روانی شدیدی قرار می گیرد. پس هنگام کشتی، سعی کنیم تنها یک دست او را بگیریم و بگذاریم با دست دیگر از خود دفاع کرده و توان جسمانی خود را به نمایش بگذارد.
[۱]. تذکر: این شکست ها هم نباید ترحم گونه باشد؛ چرا که در این صورت، کودک احساس خوبی نداشته و گرفتار مشکل خواهد شد.
https://www.hamandishi-dini.ir/?p=480