بسم الله الرحمن الرحیم

نگاهی به تفاوت­هاي زن و مرد

برگرفته از کتاب آشیانۀ مهر ـ نوشتۀ مدیر سایت

در كنار وجوه مشترك بسيار زيادي كه هر يك از زن و مرد با يكديگر دارند، اختلاف ­هاي خاصّي هم در ابعاد عاطفی، احساسی، نگرشی، فیزیولوژی و زیستی آن ­ها وجود دارد. آگاهي صحيح از اين اختلاف ­ها موجب مي ­شود تا هر یک از زن و  شوهر نگرش صحيحي نسبت به طرف مقابل داشته باشند و ريشه ­ي برخي از اختلاف ­ها و سوء تفاهم­ ها را بخشكانند.   

يكي از تفاوت­ هاي زن و مرد، تفاوت در ساختار مغزي آن ­ها است. مغز انسان از دو نيم­كره تشكيل شده است. ، نيم­كره­ ي راست مغز فعّاليّت­ هاي مربوط به درك بينايي، حجم­ ها و درک فضايي را انجام مي ­دهد و نيم­كره­ ي چپ هم به مهارت ­هاي شناختي و گفتاري و مهارت در بيان احساسات، عاطفه را به عهده گرفته است.   

ارتباط قوي بين اين دو نيم­كره مزيّت ­هايي دارد و باریکه­ ای از بافت، نیم­کره چپ مغز را به نیم­کره راست وصل می ­کند.[۱]

هر نيم­كره، كار مخصوص به خود را انجام مي ­دهد و با آسيب ديدن آن ممكن است فعّاليّت ­هاي مربوط به آن تعطيل شود. امّا در خانم ­ها اين­گونه نيست. در خانم ­ها نيم­كره­ ي ديگر اين توانايي را دارد كه تمام كاركردهاي نيم­كره­ ي معيوب را به تنهايي انجام دهد؛ چرا كه مي ­تواند از فعاليّت­ هاي نيم­ كره­ ي ديگر كپي ­برداي کند. به همين دليل است كه اگر نيم­كره­ ي چپ مرد آسيب ببيند، ممكن است براي هميشه نتواند صحبت كند، امّا اگر چنين اتّفاقي براي زن بيفتد، نيم­ كره­ ي راست مسئوليت گفتاري نيم­ كره ­ي چپ را انجام مي­ دهد و مشكلي در صحبت­كردن خانم ايجاد نمي­ شود. 

در خانم ­ها نيم ­كره­ ي چپ قوي ­تر عمل مي ­كند و در آقايان نيم­ كره­ ي راست. به خاطر اين­كه محلّ اصلي فعّاليّت­ هاي گفتاري در نيم­ كره ­ي راست است، توانمندي گفتاري خانم­ ها از مهارت گفتاري نوع آقايان بيشتر است.

از طرفي آقايان كه چند ميليون سلول مغزي بيشتري در نيم ­كره ­ي راست دارند، فعاليّت ­هاي مربوط به آن نيم­ كره در آن ­ها بيشتر است. اين فعاليّت ­ها متمركز در تجسّم فضايي آقايان است. پس تجسّم فضايي آقايان بيش از خانم­ ها است. همين مطلب تفاوت ­هايي را در رفتار آقايان و خانم­ ها ايجاد كرده است. وقتي از يك آقا نشاني مكاني را مي ­پرسيد، با جهت ­هاي جغرافيايي نشاني مي ­دهد، امّا خانم­ ها كه نمي ­توانند تشخيص خوبي از جهت ­ها داشته باشند، با نشاني ­هاي شناخته شده شما را راهنمايي مي ­كنند. با توجّه به اين مطلب، وقتي آقايان به خانم ­ها آدرس مي­ دهند، خانم را سردرگم مي ­كنند.

كارهايي مثل خلباني و معماري نياز خاصي به تجسّم فضايي و تشخيص جهت دارند. روي همين اساس كمتر خانمی را مي ­توان ديد كه در اين گونه كارها تبحّر داشته باشد. 

كاركرد مغز آقايان تفاوت ­هاي خاصي با مغز خانم ­ها دارد. آقايان نمي­ توانند در آن واحد از هر دو نيم ­كره ­ي مغز استفاده نمايند. روي همين اساس وقتي در نيم­ كره­ ي چپ، متمركز در كارهاي فكري و تجزيه تحليل مسائل مختلف هستند، نمي­ توانند به امور احساسي و عاطفي بينديشند. امّا خانم ­ها مي ­توانند در آن واحد از دو نيم­كره استفاده کنند و همزمان بر روي چند كار تمركز داشته باشند. 

با توجّه به این نکته آقایان نمی­ توانند در آن واحد هم احساسی باشند و هم منطقی، ولی خانم ­ها این­ گونه نیستند و مي ­توانند در آن واحد، در كنار احساسي بودن، منطقي هم باشند. خانم­ ها مي­ توانند به راحتي از حيطه­ي عقلي به حيطه­ي عاطفي نقل مكان كنند، امّا اين كار براي آقايان امكان ندارد و براي چنين كاري نيازمند زمان بيشتري هستند.

وقتي مرد از محلّ كار خود به منزل مي­ آيد، در واقع تمام روز را مشغول فعاليّت در نيم­ كره­ ي راست بوده است. او نمي­ تواند بعد از ورود به منزل، بلافاصله از نيم­ كره ­ي راست نقل مكان كند و متمركز در نيم­ كره­ ي چپ شود.   

مردها زماني مي ­توانند روي نيم ­كره­ ي چپ تمركز خوبي داشته باشند كه از نگراني ­ها و فشارهاي كار روزانه فارغ شده باشند. در اين حالت فعاليت ­هاي مغزي مربوط به نيم ­كره ­ي راست كمتر مي ­شود و آقا مي ­تواند در نيم ­كره­ ي چپ حضور پيدا كند و متمركز در فعاليت­ هاي مربوط آن شود. در چنين  حالتي است كه مرد بهتر از هر وقت ديگري به احساسات همسر خود پاسخ مي ­گويد و با مهرباني و صميميّت، بيش از هر زمان ديگري روحيات عاطفي همسر خود را درك مي ­كند.

دو نكته ­ي مهمّ

۱ـ اگر خانم مي ­بيند كه شوهرش از نظر احساسي هم پاي او جلو نمي ­آيد، تصوّر نكند كه شوهرش او را دوست ندارد و اعتنايي به روحيات وي ندارد. مردها درگيري شديد با شغل خود دارند و نمي­ توانند به راحتي وارد نيم ­كره­ ي احساسات شوند. میزان استرس بالاي مردها، به خاطر همين درگيري شديد شغلي و نگرش خاصّي است كه نسبت به شغلشان دارند. روي همين اساس است كه مي­بينيم آمار بيماري ­هايي چون: حمله­ ي قلبي، فشار خون بالا و حتّي اعتياد در آقايان بيش از خانم ­ها است.  

خانم شكيبايي مي­ گفت: «دو سال است كه ازدواج كرده ­ام، امّا دل­خوشي از زندگي ندارم. شوهرم هر وقت از سر كار به منزل مي ­آيد حوصله­ ندارد و با من صحبت نمي­ كند. كنارش مي ­نشينم و با او گرم صحبت و گفتگو مي­ شوم، امّا او گمان مي ­كند زن ورّاج و پر حرفی هستم و مي ­گويد: “فعلاً نمي­ خواهم چيزي بشنوم!” حتّي در برخی مواقع كار ما به جرّ و بحث و بگومگو کشیده می­شود. از دست رفتارهای همسرم خسته شده ­ام و نمي­ دانم چگونه با او رفتار كنم. از صبح تا شب در منزل كار مي­ كنم، امّا شوهرم همیشه با قيافه­ اي گرفته و چهره­ اي عبوس وارد منزل می ­شود.»  

خانم شکیبایی كه از رفتار همسرش در تنگنا افتاده بود، زندگي خود را آشفته و غير متعادل مي ­ديد و گمان مي ­كرد همسرش مرد زندگي و مرد محبّت نيست و نمي ­تواند انتظارات او را برآورده کند.

هر چند كه آقايان هم بايد مراعات روحيات ظريف همسر خود را بکنند و با سعه ­ي صدر و دقّت بيشتري با همسر خود رفتار نمايند؛ امّا خانم شكيبايي توجّه نداشت كه شوهرش يك مرد است، با روحیات مردانه­ ی  خود. اشتباه بزرگ خانم شکیبایی این بود که روحيات مردانه­ی شوهر خود را با روحيات زنانه ­ی خود مقايسه می ­کرد و با عینک زنانه ­ی خود به روحیات شوهرش می ­نگریست.

خانم شکیبایی توجّه نداشته که وقتی شوهرش وارد منزل مي­ شود، نياز به استراحت دارد تا بتواند به تدريج از نيم­ كره ­ي سمت راست به نيم­ كره­ ي سمت چپ نقل مكان نمايد و آرامش خود را باز يابد؛ بنابراين طبيعي است كه با چهره ­اي گرفته وارد منزل شود. از طرفي خانم شكيبايي كاملاً در اشتباه بود كه فكر مي ­كرد مي ­تواند با صحبت كردن، خستگي را از تن همسرش بيرون كند. خانم ­ها وقتي خسته مي ­شوند دوست دارند صحبت كنند و با گفتگو، خستگي را از تن بيرون كنند، امّا معمول آقايان وقتي خسته مي ­شوند، دوست دارند قدري با خود خلوت كنند، با كسي صحبت نكنند و كسي هم با آن­ها به گفتگو ننشيند. در حقيقت شنيدن صحبت­ هاي ديگران براي مردي كه خسته است، سخت و زجرآور است و خانم شكيبايي به جاي آرامش­ بخشي به همسرش، وي را شكنجه مي ­داده است!

همين اشتباه موجب مي ­شد كه شوهر خانم شكيبايي فكر كند كه خانمش مثل كنه به او چسبيده و قصد دارد او را آزار دهد. و خانم شكيبايي هم بر اين گمان بود كه شوهرش محبّت او را درك نمي­ كند و مردي بي­احساس و بداخلاق است.   

در آن زمان بهترين كاري كه خانم شكيباني مي­ توانست انجام دهد اين بود كه هنگام ورود همسر به منزل، با رويي گشاده از وي استقبال كند، بعد از سلامي گرم و صميمي به وي خوش­آمد گويي كند، از قبل چاي يا آب ميوه ­اي براي همسرش آماده كند و وقتي كه آقا وارد منزل شد، نوشيدني را جلو او بگذارد و اجازه دهد تا شوهرش در خلوت خود، با تماشاي تلويزيون، خواندن روزنامه و يا نگاه كردن به اطراف (بستگي به علاقه و عادت مرد دارد) قدري استراحت نموده و خستگي را از تن بيرون كند. وقتي شوهرش قدري استراحت كرد و خستگي از تنش بيرون شد، خانم شكيبايي مي­توانست در كنارش بنشيند و با او مشغول گفتگوي صميمي شود.

کار دیگری كه خانم شكيبايي مي ­توانست انجام دهد اين بود كه منظره­ هاي تشنج ­آفرين را از مقابل شوهر خود دور کند. نامرتب بودن خانه، قاب عكسي كه به تازگي شکسته شده و قبض سنگین گاز از جمله اموری هستند که باید در هنگام ورود همسر به منزل، در معرض دید او نباشند. وقتي مرد در خستگي كار روزمرّه و فعاليّت ­هاي نيم­كره­ ي راست است، به شدّت آسيب­پذير است و ممكن است در دقايق اولي كه وارد منزل شده، چشمش به يكي از آن منظره­ ها بيفتد و رفتار مناسبي از خود نشان ندهد.  

خانم شكيبايي كه به اين مسائل توجّه نداشت، به جاي توجّه به روحيات مردانه­ ي همسر، در بدترين شرايط ممكن، با همسرش  به گلايه و شكايت مي­ پرداخت و در نهايت هم كار به جرّ و بحث  و مشاجره مي ­كشيد.

۲ـ  با توجّه به اين­كه ساختار مغزي شما آقايان با ساختار مغزي خانم­ ها تفاوت دارد، و با توجّه به تمركز شما در مسائل كاري، اطمينان داشته باشيد كه اگر در شب يا در ايّام تعطيل هم مشغول فعاليّت­ هاي شغلی باشید، نمي­توانيد پاسخ مناسبي به احساسات همسر خود بدهيد و نمي ­توانيد آن­ گونه كه همسرتان مي­ خواهد با او همراهي كنيد. روي همين اساس با برنامه­ ريزي دقيق سعي كنيد مقداري از روز را کاملاً به خانواده­  ی خود اختصاص دهید و در این زمان مشغله­های شغلی را کنار بگذارید. اين كار هم براي سلامتي خود شما مفيد است و هم موجب مي­شود تا بتوانيد با كاستن از فعاليّت­ هاي نيم­ كره ­ي راست، وارد نيم ­كره­ ي چپ شويد و با تمركز در آن بتوانيد هم ­زبان و همراه خوبي براي همسر خود باشيد. همسر شما در طول روز در انتظار چنين لحظه ­اي نشسته، لذا اين ساعت خوب و سرشار از عاطفه را از خانم خود دريغ نکنید.

سعي كنيد هنگام ورود به منزل، با چهره­ اي گشاده و رويي خوش به اهل  خانه و همسرتان سلام كنيد. مقداری آب خنک به صورت خود بزنيد تا خستگی کار از تنتان بیرون رود و ضمن تشكر و قدردانی از زحمت ­هاي همسر، به او بگوييد برای رفع خستگی نياز به قدري استراحت داريد. همچنين در چنين زماني كه آمادگي عصبانيت در شما بيش از زمان­ های ديگر است، توجّه خاص داشته باشيد كه ذهن خود را متوجّه مسائل منفی نکنید، و به مسائل تشنج­آفرین نگاه نکنید. مثلاً در اين زمان خاصّ، از همسر خود سؤالي نپرسيد كه جواب آن موجب بروز تشنّج و ناراحتي شود.