
بسم الله الرحمن الرحیم
نگاهی به تفاوتهاي زن و مرد
برگرفته از کتاب آشیانۀ مهر ـ نوشتۀ مدیر سایت
در كنار وجوه مشترك بسيار زيادي كه هر يك از زن و مرد با يكديگر دارند، اختلاف هاي خاصّي هم در ابعاد عاطفی، احساسی، نگرشی، فیزیولوژی و زیستی آن ها وجود دارد. آگاهي صحيح از اين اختلاف ها موجب مي شود تا هر یک از زن و شوهر نگرش صحيحي نسبت به طرف مقابل داشته باشند و ريشه ي برخي از اختلاف ها و سوء تفاهم ها را بخشكانند.
يكي از تفاوت هاي زن و مرد، تفاوت در ساختار مغزي آن ها است. مغز انسان از دو نيمكره تشكيل شده است. ، نيمكره ي راست مغز فعّاليّت هاي مربوط به درك بينايي، حجم ها و درک فضايي را انجام مي دهد و نيمكره ي چپ هم به مهارت هاي شناختي و گفتاري و مهارت در بيان احساسات، عاطفه را به عهده گرفته است.
ارتباط قوي بين اين دو نيمكره مزيّت هايي دارد و باریکه ای از بافت، نیمکره چپ مغز را به نیمکره راست وصل می کند.[۱]
هر نيمكره، كار مخصوص به خود را انجام مي دهد و با آسيب ديدن آن ممكن است فعّاليّت هاي مربوط به آن تعطيل شود. امّا در خانم ها اينگونه نيست. در خانم ها نيمكره ي ديگر اين توانايي را دارد كه تمام كاركردهاي نيمكره ي معيوب را به تنهايي انجام دهد؛ چرا كه مي تواند از فعاليّت هاي نيم كره ي ديگر كپي برداي کند. به همين دليل است كه اگر نيمكره ي چپ مرد آسيب ببيند، ممكن است براي هميشه نتواند صحبت كند، امّا اگر چنين اتّفاقي براي زن بيفتد، نيم كره ي راست مسئوليت گفتاري نيم كره ي چپ را انجام مي دهد و مشكلي در صحبتكردن خانم ايجاد نمي شود.
در خانم ها نيم كره ي چپ قوي تر عمل مي كند و در آقايان نيم كره ي راست. به خاطر اينكه محلّ اصلي فعّاليّت هاي گفتاري در نيم كره ي راست است، توانمندي گفتاري خانم ها از مهارت گفتاري نوع آقايان بيشتر است.
از طرفي آقايان كه چند ميليون سلول مغزي بيشتري در نيم كره ي راست دارند، فعاليّت هاي مربوط به آن نيم كره در آن ها بيشتر است. اين فعاليّت ها متمركز در تجسّم فضايي آقايان است. پس تجسّم فضايي آقايان بيش از خانم ها است. همين مطلب تفاوت هايي را در رفتار آقايان و خانم ها ايجاد كرده است. وقتي از يك آقا نشاني مكاني را مي پرسيد، با جهت هاي جغرافيايي نشاني مي دهد، امّا خانم ها كه نمي توانند تشخيص خوبي از جهت ها داشته باشند، با نشاني هاي شناخته شده شما را راهنمايي مي كنند. با توجّه به اين مطلب، وقتي آقايان به خانم ها آدرس مي دهند، خانم را سردرگم مي كنند.
كارهايي مثل خلباني و معماري نياز خاصي به تجسّم فضايي و تشخيص جهت دارند. روي همين اساس كمتر خانمی را مي توان ديد كه در اين گونه كارها تبحّر داشته باشد.
كاركرد مغز آقايان تفاوت هاي خاصي با مغز خانم ها دارد. آقايان نمي توانند در آن واحد از هر دو نيم كره ي مغز استفاده نمايند. روي همين اساس وقتي در نيم كره ي چپ، متمركز در كارهاي فكري و تجزيه تحليل مسائل مختلف هستند، نمي توانند به امور احساسي و عاطفي بينديشند. امّا خانم ها مي توانند در آن واحد از دو نيمكره استفاده کنند و همزمان بر روي چند كار تمركز داشته باشند.
با توجّه به این نکته آقایان نمی توانند در آن واحد هم احساسی باشند و هم منطقی، ولی خانم ها این گونه نیستند و مي توانند در آن واحد، در كنار احساسي بودن، منطقي هم باشند. خانم ها مي توانند به راحتي از حيطهي عقلي به حيطهي عاطفي نقل مكان كنند، امّا اين كار براي آقايان امكان ندارد و براي چنين كاري نيازمند زمان بيشتري هستند.
وقتي مرد از محلّ كار خود به منزل مي آيد، در واقع تمام روز را مشغول فعاليّت در نيم كره ي راست بوده است. او نمي تواند بعد از ورود به منزل، بلافاصله از نيم كره ي راست نقل مكان كند و متمركز در نيم كره ي چپ شود.
مردها زماني مي توانند روي نيم كره ي چپ تمركز خوبي داشته باشند كه از نگراني ها و فشارهاي كار روزانه فارغ شده باشند. در اين حالت فعاليت هاي مغزي مربوط به نيم كره ي راست كمتر مي شود و آقا مي تواند در نيم كره ي چپ حضور پيدا كند و متمركز در فعاليت هاي مربوط آن شود. در چنين حالتي است كه مرد بهتر از هر وقت ديگري به احساسات همسر خود پاسخ مي گويد و با مهرباني و صميميّت، بيش از هر زمان ديگري روحيات عاطفي همسر خود را درك مي كند.
دو نكته ي مهمّ
۱ـ اگر خانم مي بيند كه شوهرش از نظر احساسي هم پاي او جلو نمي آيد، تصوّر نكند كه شوهرش او را دوست ندارد و اعتنايي به روحيات وي ندارد. مردها درگيري شديد با شغل خود دارند و نمي توانند به راحتي وارد نيم كره ي احساسات شوند. میزان استرس بالاي مردها، به خاطر همين درگيري شديد شغلي و نگرش خاصّي است كه نسبت به شغلشان دارند. روي همين اساس است كه ميبينيم آمار بيماري هايي چون: حمله ي قلبي، فشار خون بالا و حتّي اعتياد در آقايان بيش از خانم ها است.
خانم شكيبايي مي گفت: «دو سال است كه ازدواج كرده ام، امّا دلخوشي از زندگي ندارم. شوهرم هر وقت از سر كار به منزل مي آيد حوصله ندارد و با من صحبت نمي كند. كنارش مي نشينم و با او گرم صحبت و گفتگو مي شوم، امّا او گمان مي كند زن ورّاج و پر حرفی هستم و مي گويد: “فعلاً نمي خواهم چيزي بشنوم!” حتّي در برخی مواقع كار ما به جرّ و بحث و بگومگو کشیده میشود. از دست رفتارهای همسرم خسته شده ام و نمي دانم چگونه با او رفتار كنم. از صبح تا شب در منزل كار مي كنم، امّا شوهرم همیشه با قيافه اي گرفته و چهره اي عبوس وارد منزل می شود.»
خانم شکیبایی كه از رفتار همسرش در تنگنا افتاده بود، زندگي خود را آشفته و غير متعادل مي ديد و گمان مي كرد همسرش مرد زندگي و مرد محبّت نيست و نمي تواند انتظارات او را برآورده کند.
هر چند كه آقايان هم بايد مراعات روحيات ظريف همسر خود را بکنند و با سعه ي صدر و دقّت بيشتري با همسر خود رفتار نمايند؛ امّا خانم شكيبايي توجّه نداشت كه شوهرش يك مرد است، با روحیات مردانه ی خود. اشتباه بزرگ خانم شکیبایی این بود که روحيات مردانهی شوهر خود را با روحيات زنانه ی خود مقايسه می کرد و با عینک زنانه ی خود به روحیات شوهرش می نگریست.
خانم شکیبایی توجّه نداشته که وقتی شوهرش وارد منزل مي شود، نياز به استراحت دارد تا بتواند به تدريج از نيم كره ي سمت راست به نيم كره ي سمت چپ نقل مكان نمايد و آرامش خود را باز يابد؛ بنابراين طبيعي است كه با چهره اي گرفته وارد منزل شود. از طرفي خانم شكيبايي كاملاً در اشتباه بود كه فكر مي كرد مي تواند با صحبت كردن، خستگي را از تن همسرش بيرون كند. خانم ها وقتي خسته مي شوند دوست دارند صحبت كنند و با گفتگو، خستگي را از تن بيرون كنند، امّا معمول آقايان وقتي خسته مي شوند، دوست دارند قدري با خود خلوت كنند، با كسي صحبت نكنند و كسي هم با آنها به گفتگو ننشيند. در حقيقت شنيدن صحبت هاي ديگران براي مردي كه خسته است، سخت و زجرآور است و خانم شكيبايي به جاي آرامش بخشي به همسرش، وي را شكنجه مي داده است!
همين اشتباه موجب مي شد كه شوهر خانم شكيبايي فكر كند كه خانمش مثل كنه به او چسبيده و قصد دارد او را آزار دهد. و خانم شكيبايي هم بر اين گمان بود كه شوهرش محبّت او را درك نمي كند و مردي بياحساس و بداخلاق است.
در آن زمان بهترين كاري كه خانم شكيباني مي توانست انجام دهد اين بود كه هنگام ورود همسر به منزل، با رويي گشاده از وي استقبال كند، بعد از سلامي گرم و صميمي به وي خوشآمد گويي كند، از قبل چاي يا آب ميوه اي براي همسرش آماده كند و وقتي كه آقا وارد منزل شد، نوشيدني را جلو او بگذارد و اجازه دهد تا شوهرش در خلوت خود، با تماشاي تلويزيون، خواندن روزنامه و يا نگاه كردن به اطراف (بستگي به علاقه و عادت مرد دارد) قدري استراحت نموده و خستگي را از تن بيرون كند. وقتي شوهرش قدري استراحت كرد و خستگي از تنش بيرون شد، خانم شكيبايي ميتوانست در كنارش بنشيند و با او مشغول گفتگوي صميمي شود.
کار دیگری كه خانم شكيبايي مي توانست انجام دهد اين بود كه منظره هاي تشنج آفرين را از مقابل شوهر خود دور کند. نامرتب بودن خانه، قاب عكسي كه به تازگي شکسته شده و قبض سنگین گاز از جمله اموری هستند که باید در هنگام ورود همسر به منزل، در معرض دید او نباشند. وقتي مرد در خستگي كار روزمرّه و فعاليّت هاي نيمكره ي راست است، به شدّت آسيبپذير است و ممكن است در دقايق اولي كه وارد منزل شده، چشمش به يكي از آن منظره ها بيفتد و رفتار مناسبي از خود نشان ندهد.
خانم شكيبايي كه به اين مسائل توجّه نداشت، به جاي توجّه به روحيات مردانه ي همسر، در بدترين شرايط ممكن، با همسرش به گلايه و شكايت مي پرداخت و در نهايت هم كار به جرّ و بحث و مشاجره مي كشيد.
۲ـ با توجّه به اينكه ساختار مغزي شما آقايان با ساختار مغزي خانم ها تفاوت دارد، و با توجّه به تمركز شما در مسائل كاري، اطمينان داشته باشيد كه اگر در شب يا در ايّام تعطيل هم مشغول فعاليّت هاي شغلی باشید، نميتوانيد پاسخ مناسبي به احساسات همسر خود بدهيد و نمي توانيد آن گونه كه همسرتان مي خواهد با او همراهي كنيد. روي همين اساس با برنامه ريزي دقيق سعي كنيد مقداري از روز را کاملاً به خانواده ی خود اختصاص دهید و در این زمان مشغلههای شغلی را کنار بگذارید. اين كار هم براي سلامتي خود شما مفيد است و هم موجب ميشود تا بتوانيد با كاستن از فعاليّت هاي نيم كره ي راست، وارد نيم كره ي چپ شويد و با تمركز در آن بتوانيد هم زبان و همراه خوبي براي همسر خود باشيد. همسر شما در طول روز در انتظار چنين لحظه اي نشسته، لذا اين ساعت خوب و سرشار از عاطفه را از خانم خود دريغ نکنید.
سعي كنيد هنگام ورود به منزل، با چهره اي گشاده و رويي خوش به اهل خانه و همسرتان سلام كنيد. مقداری آب خنک به صورت خود بزنيد تا خستگی کار از تنتان بیرون رود و ضمن تشكر و قدردانی از زحمت هاي همسر، به او بگوييد برای رفع خستگی نياز به قدري استراحت داريد. همچنين در چنين زماني كه آمادگي عصبانيت در شما بيش از زمان های ديگر است، توجّه خاص داشته باشيد كه ذهن خود را متوجّه مسائل منفی نکنید، و به مسائل تشنجآفرین نگاه نکنید. مثلاً در اين زمان خاصّ، از همسر خود سؤالي نپرسيد كه جواب آن موجب بروز تشنّج و ناراحتي شود.
[۱] . دستگاه کناری مغز که شامل دو ساختار اصلی به نام بادامه و هیپوکامپ است در حافظه و هیجان ها نقش مهمّی دارند.
باید بین احساس و هیجان (غم، شادی، اضطراب، عشق و..) فرق بگذاریم.
قشر مخ بخش های مختلفی دارد دو قسمت آن که روی سر جای دارد قشر حرکتی، و قشر حسّی است. قشر حسّی، اطلاعات مربوط به حواس را پردازش می کند و قشر حرکتی، اطلاعات مربوط به حرکات ارادی را.
نیمکره ها اطلاعات نیمه ی مخالف خود را دریافت می کنند. مثلاً نیمکرهی راست، اطلاعات چپ بدن را و برعکس و جسم پینه ای بین دو نیمکره اطّلاعات را از یکی به دیگری می برند.
نیمکره ی چپ (پردازش کلامی): نیمکره ی چپ نقش مهمّی در تولیدگفتار، درک و فهم زبان و دستور زبان دارد. البته کلّ پردازش زبانی مربوط به نیمکره ی چپ نیست. جنبه هایی مثل استفاده مناسب از زبان در بافت های مختلف، استعاره و مقدار زیادی از شوخی به نیکره ی راست مربوط می شود.
نیم کره ی چپ در منطق مورد استفاده برای اثبات قضایای هندسی، برتری دارد، ولی حلّ مسائل زندگی روزمره مستلزم اطلاعات و نتیجه گیری یکپارچه است. در این موارد، نیمکره ی راست نقش بسیار مهمّی دارد؛ امّا در اکثر فعالیت های آدم دو نیم کره با هم مبادله دارند. برای نمونه هنگام خواندن، نیمکره ی چپ نحو و دستور زبان را که نیم کره راست به آن کاری ندارد، درک می کند. در عوض، نیمکره ی راست در فهمیدن آهنگ یک داستان و هیجان، بهتر عمل می کند. تأثیر متقابلی هم در زمینه ی موسیقی و هنر دیده می شود. روان شناسی عامیانه ی موسیقی، هنر و خلاقیّت را به نیم کره ی راست، و منطق را به نیمکره ی چپ نسبت می دهد، امّا نیمکره ی راست در برخی از مهارت های موسیقایی بهتر عمل می کند.
لذت بردن از موسیقی یا آهنگ سازی و بسیاری از کارهای پیچیده ی انسان منوط به استفاده از هر دو نیمکره است.
نیم کره ی راست (پردازش غیرکلامی): نیم کره ی راست در پردازش اطلاعات غیرکلامی مثل ادراک فضایی، بازشناسی بصری و هیجان «غالب تر» است. برای مثال وقتی در حال پردازش اطلاعات مربوط به صورت انسانها هستیم، بیشتر نیم کره ی راست دخالت دارد. نیم کره ی راست، در عین حال در پردازش اطلاعات مربوط به هیجانات (بروز هیجانات خودمان و پی بردن به هیجانات دیگری) هم بیشتر دخالت دارد.
زمینه روان شناسی سانتراک، جلد ۱، صفحات ۱۵۵ و ۱۵۶٫
https://www.hamandishi-dini.ir/?p=5858