پیام مدیر سایت

بازدید کنندۀ گرامی
با توجه به مسافرتی که در پیش دارم، تا هفته آینده از پاسخگویی به سؤالات شما معذورم.

پرسش قرآنی/ هدایت قرآن عمومی است یا خصوصی؟ (بیان اول)

بسم الله الرحمن الرحیم

اشکال: خدای متعال، در برخی آیات، قرآن کریم را کتاب هدایت همۀ انسان ها معرفی می کند:

«شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاس»؛[۱]

«وَ ما هِیَ إِلاَّ ذِکْرى‏ لِلْبَشَر»؛[۲]

عموم و اطلاقات این گونه آیات، مفید همگانی و همیشگی بودن هدایت قرآنی است. افزون بر این که، سیرۀ عملی رسول اکرم (صلی الله علیه وآله) هم، دعوت همگان به پذیرش اسلام بود.

از سوی دیگر، آیاتی چون:

«ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فیهِ هُدىً لِلْمُتَّقین»؛[۳]

«هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنینَ»؛[۴]

«هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنینَ»؛[۵]

«هُدىً وَ رَحْمَةً وَ بُشْرى‏ لِلْمُسْلِمین»؛[۶]

هدایت قرآن را ویژۀ پرهیزکاران، مؤمنان، محسنان و مسلمانان معرفی می کند.

این دو مطلب متفاوت، چنین پرسشی را پدید می آورد که با وجود دلیل هایی که گویای هدایت عمومی قرآن است، سرّ اختصاص هدایت قرآن به گروه خاص چیست؟

در پاسخ به این پرسش قرآنی سه بیان ارائه شده که دقیق ترین آن ها بیان سوم است: (خلاصۀ جواب ها)

بیان اول: برخی از مفسران، مانند امین الاسلام طبرسی، می گویند: هدایت قران همگانی است و آیات مفید اختصاص، ناظر به بهره وری از آن است. قرآن کریم در مقام هدایت تشریعی و بذر الفشانی هدایت، هیچ گونه اختصاصی به گروه مخصوص ندارد ولی انسان ها در برابر قرآن دو دسته اند:

برخی هدایت و دعوت قرآنی را نشنیده می گیرند: « وَ إِنْ تَدْعُوهُمْ إِلَى الْهُدى‏ لا یَسْمَعُوا»[۷]

و اگر هم بشنوند ترتیب اثر نمی دهند: «وَ لَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجابُوا لَکُمْ»[۸]

اما پرهیزکاران و محسنان از هدایت قرآن بهره می گیرند و آیات اختصاص هدایت، ناظر به آنان است؛

همان گونه که انذار قرآن کریم همگانی است: «لِیَکُونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً»[۹]

ولی تنها گروه خاصی از آن بهره می گیرند: « لِیُنْذِرَ مَنْ کانَ حَیًّا»[۱۰]

بیان دوم: (توضیح)

بیان سوم: (توضیح)

(برگرفته از تفسیر تسنیم، ج۲، ص۱۴۱ ـ ۱۴۲)

[۱] . بقره، آیۀ۱۸۵٫

[۲] . مدثر، آیۀ۳۱٫

[۳] . بقره، آیۀ۲٫

[۴] . یونس، آیۀ۵۷٫

[۵] . لقمان، آیۀ۳٫

[۶] . نحل، آیۀ۸۹٫

[۷] . اعراف، آیۀ۱۹۸٫

[۸] . فاطر، آیۀ۱۴٫

[۹] . فرقان، آیۀ۱٫

[۱۰] . یس، ایۀ۷۰٫

نویسنده
آخرین نوشته ها

احمد نباتی

متولد سال ۱۳۵۴ هستم. در سال ۷۶، توفیق پیدا کردم تا در جمع خوبان طلبه حضور داشته باشم و مشغول دروس حوزوی شوم. ـــــ بعد از ده سال مطالعه ی دروس حوزوی، وارد درس خارج حوزه شدم و از محضر اساتیدی چون: آیت الله العظمی وحید خراسانی، آیت الله سید احمد خاتمی و آیت الله محمد عندلیب همدانی استفاده کردم. به مدت شش سال از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی بودم ــــ همچنین در حوزۀ مشاوره ی خانواده، تربیت کودک، امور جوانان و نیز پاسخگویی به مسائل اخلاقی مشغول فعالیت هستم و در این رابطه هم دارای تألیفاتی هستم.