بسم الله الرحمن الرحیم

قرآن کریم، کتاب یگانه و مهیمن

واژۀ «کتاب» در قرآن کریم گاهی بدون «الف و لام» آمده، مانند: «قَدْ جاءَكُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ كِتابٌ مُبين»[۱]

و د رمواردی با «الف و لام» ذکر شده است؛ مانند آیۀ: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقين»[۲]

الف و لام می تواند به معنای معرفه و عهد باشد و افزون بر آن، می تواند به معنای «حصر حقیقت» هم باشد.

نظیر «ال» در جملۀ «هو الرجل»؛ یعنی او یگانه مرد است. بر اساس این احتمال، جملۀ «ذلِكَ الْكِتابُ» بدون معناست که حقیقت کتاب، محنصر در قرآن کریم است؛ زیرا قرآن تنها کتاب آسمانی است که از دو ویژگی برخوردار است:

۱ ـ همۀ معارف و اسرار کتاب های آسمانی پیشین و صُحُف انبیای گذشته را در خود دارد.

۲ ـ مُهیمن بر همۀ کتاب های سابق است.

«وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْكِتابِ وَ مُهَيْمِناً عَلَيْه»؛ «و اين كتاب [قرآن‏] را به حق بر تو نازل كرديم، در حالى كه كتب پيشين را تصديق مى‏كند، و حافظ و نگاهبان آنهاست»[۳]

واژۀ کتاب در آیۀ «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقين»[۴] به معنای مجموعه ای است که حاوی خطوط کلی معارف و شریعت و احکام و قوانین آن است. و از طریق وحی بر پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) نازل شده است و چنین کتابی تنها به پنج نفر از پیامبران اولوا العزم عطا شده است: «شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً وَ الَّذي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهيمَ وَ مُوسى‏ وَ عيسى‏ أَنْ أَقيمُوا الدِّين»[۵] 

(برگرفته از تفسیر تسنیم، ج۲، ص۱۳۵ ـ ۱۳۶)