بسم الله الرحمن الرحیم 

مشکل اصلی اکثر انسان­ ها در رابطه با مرگ این است که تصور صحیحی از مرگ ندارند. اگر تصور انسان از مرگ عوض شود، مسلما عنوان مرگ را یکی از زیبای ی­ های عالم خلقت می­ یابند. در تصور صحیح از مرگ توجه به چهار نکته­ ی اساسی ضرورت دارد:

۱ ـ مرگ، نسبی است. یعنی مرگ نسبت به دنیا مرگ است و نسبت به جهان پس از دنیا تولّد است. در واقع مرگ پایان قسمتی از زندگی و آغاز مرحله­ ی نوینی از بخش اصلی زندگی است.

۲ ـ همان­ گونه که رحم مادر، انسان را آماده­ ی ورود به دنیا می­ کند، خود دنیا هم به منزله­ ی رحمی است که انسان را آماده­ ی ورود به عالم آخرت می­ نماید. همان ­گونه که رحم مادر با دنیا قابل مقایسه نیست، عالم آخرت هم با عالم دنیا قابل مقایسه نم ی­باشد. عالم آخرت مرحله­ ی نوینی از زندگی و تکامل انسانی است که تصور آن در این دنیای خاکی به هیچ وجه امکان پذیر نمی­ باشد.

فلاسفه در رابطه با مرگ طبیعی چنین می­ گویند: هر اندازه که نفس در حرکت جوهری قو ی­تر شود، از عالم ماده دورتر و به عالم ملکوت نزدی ک­تر می­ گردد. روی همین اساس به تدریج توجه او نسبت به بدن کمتر شده و بدن به تدریج رو به ضعف می­ رود. این حرکت تا جایی پیش می­ رود که به طور کلی از بدن بی ­نیاز می­ شود و توجه خود را از آن بردارد. در این حالت است که دیگر تدبیری نسبت به بدن ندارد و مرگ طبیعی بر انسان عارض می ­شود. با این حساب همه­ ی انسان­ ها به سوی کمال حرکت می­ کنند. البته میان کمال و سعادت تفاوت است. کسی که اعمال نیکی دارد، با مرگ به کمال سعادت می ­رسد و کسی که اعمال پلیدی دارد، با مرگ به کمال شقاوت راه می ­یابد.

۳ ـ قرآن کریم در رابطه با مرگ فرموده است: «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ؛ هر کسی مرگ را می­ چشد.»[۱] با توجه به این آیه­ ی شریفه، مرگ انسان را نم ی­چشد و از بین نمی­ برد؛ بلکه این انسان است که مرگ را م ی­چشد و از بین م ی­برد. وقتی با چشیدن مرگ آن را از بین بردیم، آن­گاه است که جاودانه می­ شویم. روی همین اساس است که در روایت آمده در روز قیامت مرگ می ­میرد. «فَيُؤْتَى بِالْمَوْتِ فِي صُورَةِ كَبْش‏… فَيُذْبَح؛[۲]‏ مرگ به صورت گوسفندی که سفیدی آن فزون ­تر از سیاهی است آورده می­ شود و ذبیح می­ گردد.[۳]

۴ ـ ماهیت مرگ امری عدمی و به معنای نابودی نیست. قرآن کریم از مرگ تعبیر به توفّی می­ کند. و توفّی به معنای گرفتن تمام و کمال است. «اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأنْفُسَ حينَ مَوْتِها؛ خداوند جان‏ ها را به هنگام مرگشان به طور كامل مى‏ گيرد.»[۴] بنابراین طبق نظر قرآن کریم مرگ امری وجودی بوده که در راستای تکامل انسان صورت می ­گیرد تا به سایر استعدادهای او همچون «خلود» و «تجرّد» که در دنیا امکان ظهور نداشتند، پاسخ گفته شود.