بسم الله الرحمن الرحیم 

هنگامی که حضرت اسرافیل برای بار دوم در صور می­ دمد، موجودات زنده می­ شوند، انسان­ ها سر از خاک بیرون می ­آورند و گروه گروه در محضر عدل الهی حاضر می ­شوند. آیات زیادی از قرآن کریم در رابطه با نفخه ­ی دوم است که به برخی از آن ­ها اشاره می­ شود:

وَ يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَفَزِعَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ وَ كُلٌّ أَتَوْهُ داخِرينَ؛ و (به خاطر آوريد) روزى را كه در «صور» دميده مى‏ شود، و تمام كسانى كه در آسمان­ ها و زمين هستند در وحشت فرو مى‏ روند، جز كسانى كه خدا خواسته و همگى با خضوع در پيشگاه او حاضر مى‏ شوند.[۱] 

وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى‏ رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ؛ (بار ديگر) در «صور» دميده مى ‏شود، ناگهان آن­ ها از قبرها شتابان به سوى (دادگاه) پروردگارشان مى‏ روند![۲]

فَإِذا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلا أَنْسابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ وَ لا يَتَساءَلُونَ؛ هنگامى كه در «صور» دميده شود، هيچ يك از پيوندهاى خويشاوندى ميان آن­ ها در آن روز نخواهد بود و از يكديگر تقاضاى كمك نمى‏ كنند (چون كارى از كسى ساخته نيست)![۳]

يَوْمَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْواجاً؛ روزى كه در «صور» دميده مى‏ شود و شما فوج فوج (به محشر) مى ‏آييد![۴]

فَإِذا نُقِرَ فِي النَّاقُورِ * فَذلِكَ يَوْمَئِذٍ يَوْمٌ عَسيرٌ؛ هنگامى كه در «صور» دميده شود * آن روز، روز سختى است.[۵]

فَإِذا جاءَتِ الصَّاخَّةُ * يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخيهِ * وَ أُمِّهِ وَ أَبيهِ * وَ صاحِبَتِهِ وَ بَنيهِ * لِكُلِّ امْرِئٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَأْنٌ يُغْنيهِ؛ هنگامى كه آن صداى مهيب بيايد * در آن روز كه انسان از برادر خود مى‏گريزد * و از مادر و پدرش * ‏و زن و فرزندانش‏ * در آن روز هر كدام از آن ها وضعى دارد كه او را كاملًا به خود مشغول مى‏ سازد![۶]

معاد جسمانی

با توجه به آیات قرآنی مسلّم است که معاد جسمانی است. هنگام دمیده شدن در صور  انسان­ ها سر از قبر بیرون می ­آورند و در محشر حاضر می­ شوند. «قالَ مَنْ يُحْيِ الْعِظامَ وَ هِيَ رَميمٌ * قُلْ يُحْييهَا الَّذي أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ هُوَ بِكُلِّ خَلْقٍ عَليمٌ؛ گفت: چه كسى اين استخوان­ ها را زنده مى‏ كند در حالى كه پوسيده است؟! * بگو: همان كسى آن را زنده مى‏ كند كه نخستين بار آن را آفريد و او به هر مخلوقى داناست!».[۷]

ذکر دو نکته:   

۱ ـ  این جسم در سیر تکامی خود متناسب با عالم قیامت می­ شود. همان­ گونه که روح انسان در مسیر رسیدن به محشر عوامل مختلفی را طی می ­کند تا از صورت­ های «وجه الأرضی» و جلوه­ های دنیوی پاک شود؛ به همان صورت هم جسم انسان با ویژگی خاصی محشور می­ شود که از حالات دنیوی تهی بوده و منطبق با شرایط زندگی در آن عالم باشد.

۲ ـ جسم انسان در آن عالم کاملا متأثر از ویژگی ­های روحی او است. به عبارت دیگر آن عالم همانند دنیا نیست که صورت ظاهری همه به شکل انسان باشند. در آن عالم تنها اعمال و عقاید انسان است که تعیین کننده­ ی شکل و قیافه­ ی جسم او خواهد بود. در آن روز هر انسانی به صورت اخلاق و ملکات درونی خویش محشور می­ شود. اگر کسی اهل عبادت بود و به اسرار آن دست یافت و به احکام آن عمل کرد در قیامت با زیباترین چهره محشور خواهد شد. اگر از افراد عادی بود و فقط به احکام ظاهری عمل می­ کرد به شکل انسانی محشور می­ شود که نور او تنها جلوی گام­ های خودش را روشن می ­کند و اگر کسی اهل معصیت بود، به صورت همان ملکه ­ای شکل می­ گیرد که آن را تحصیل کرده و با آن پرورده شده.

پیامبر اکرم (صلی ­الله­ علیه­ و آله) در حدیثی می ­فرماید: ده صنف از امّت من پراکنده محشور خواهند شد. خداوند آن­ها را از سایر مردم جدا و انگشت نما ساخته است. (آن حضرت بعد از برشمردن آن خصوصیات، می­ فرماید) اما آنان که به شکل بوزینه­ اند، «سخن چینان» هستند. آنان که به شکل خوک هستند، «حرام خواران» می­ باشند. آنان که سرهایشان به زیر است و بر چهره کشیده می­ شوند، «ربا خواران» هستند. اما کوران همانا حکمرانان ستمگر هستند. کسانی که کر و لال هستند، «ریاکاران در عمل» هستند. آنان که زبان­ ها به دندان می­ جوند، «دانشمندان و داوران بدون عمل» هستند. آنان که دست و پاهایشان قطع شده، «آزار دهندگان همسایه» هستند. آنان که بر شاخه­ های آتش آویزانند «سعایت­ گران» هستند که سخن مردم را به سلطان ستمگر گویند. آنان که بدبو از مردارند، کسانی هستند که از شهوت­ ها و لذت­ ها کام دل می ­گیرند، لیکن «حق خدا را که در اموالشان است نمی­ دهند» و آنان که لباس آتشین در بردارند، کسانی هستند که «فخر فروش و خیال گرا» می ­باشند.[۸]