
بسم الله الرحمن الرحیم
با نفخه ی اوّل ابتدا فزع و وحشتی عمومی در همه ی کائنات گسترش می یابد و همین وحشت مقدمه ای م یشود برای مرگ اهل زمین و آسمان. با این نفخه بساط زمین برچیده می شود و همه ی ساکنین آن بعد هول و هراس بزرگ، می میرند و وارد عالم برزخ می شوند. نفخه ی اوّل علاوه بر آن که بساط دنیا را برمی چیند، از شدّت هول و هراس آن همه ی موجودات آسمان و زمین را هم مدهوش می کند، هر چند که عده ای از این هول و هراس استثناء شده و در آرامش به سر می برند. در اينكه مرگ براى فرشتگان يا ارواح شهدا و انبيا و اوليا چگونه است، احتمال هایی مطرح است: احتمال دارد مراد از مرگ درباره ی آن ها گسستن پيوند روح از قالب مثالى بوده باشد، يا از كار افتادن فعاليت مستمر ارواح.
در قرآن کریم آیات زیادی در رابطه با نفخه ی اوّل است که به برخی از آن ها اشاره می شود:
«فَإِذا نُفِخَ فِي الصُّورِ نَفْخَةٌ واحِدَةٌ * وَ حُمِلَتِ الْأَرْضُ وَ الْجِبالُ فَدُكَّتا دَكَّةً واحِدَةً * فَيَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْواقِعَةُ * وَ انْشَقَّتِ السَّماءُ فَهِيَ يَوْمَئِذٍ واهِيَةٌ؛ به محض اينكه يك بار در «صور» دميده شود * و زمين و كوه ها از جا برداشته شوند و يك باره در هم كوبيده و متلاشى گردند * در آن روز «واقعه عظيم» روى م ىدهد * و آسمان از هم م ىشكافد و سست مى گردد و فرو مى ريزد!»[۱]
«وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِي السَّماواتِ وَ مَنْ فِي الْأَرْضِ إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ؛ و در «صور» دميده مى شود، پس همه كسانى كه در آسمان ها و زمين هستند مدهوش م یشوند، مگر كسانى كه خدا بخواهد».[۲]
با توجه به آیه ی شریفه، مدهوش شدن فقط شامل انسان ها نیست، بلکه شامل همه ی موجودات آسمان و زمین است؛ لذا شامل ملائکه و ساکنان برزخ که به تعبیری اهل زمین هستند نیز می شود. پس هنگام دمیدن این نفخه در هر کجا که باشیم ـ دنیا، برزخ و یا عوالم بالاتر از آن ـ باز هم با این دم روبرو خواهیم شد و با توجه با روایات، این نفخه به مرور ظاهر می شود. یعنی از دنیا شروع می شود و تداوم یافته به عالم برزخ رسیده و آن گاه وارد عوالم بالاتر از آن هم می شود.
«ما يَنْظُرُونَ إِلاَّ صَيْحَةً واحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَ هُمْ يَخِصِّمُونَ؛ (امّا) جز اين انتظار نمى كشند كه يك صيحه عظيم (آسمانى) آن ها را فراگيرد، در حالى كه مشغول جدال (در امور دنيا) هستند».[۳]
در برخی احادیث در مورد ناگهانی و دفعی بودن قیامت چنین آمده: قیامت بر پا می شود، در حالی که دو نفر پارچه گشوده اند تا خرید و فروش کنند و هنوز در هم نپیچیده اند که رستاخیز برپا می شود: «تقوم السلاعۀ و الرجلان قد نشرا ثوبهما یتبایعان فما یطویانه حتی تقوم الساعۀ».[۴]
«الْقارِعَةُ * مَا الْقارِعَةُ * وَ ما أَدْراكَ مَا الْقارِعَةُ * يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَراشِ الْمَبْثُوث * وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ؛ آن حادثه كوبنده * و چه حادثه كوبنده اى! * و تو چه مى دانى كه حادثه كوبنده چيست؟! * روزى كه مردم مانند ملخ هاى پراكنده خواهند بود * و كوه ها از هیبت آن همچون پشم حلّاجىشده متلاشی مى گردد!»[۵]
برخی از مفسران بر آن هستند که «قارعۀ» نام قیامت است، ولی برخی دیگر معتقدند پراکنده شدن مردم و تبدیل کوه ها به چیزی همچون پشم زده شده، در آستانهی قیامت است. پس می تواند قارعه به معنای صدای مهیب پیش از قیامت باشد.
استثناء شدگان از این فزع چه کسانی هستند؟
با توجه به آیه ی ۶۸ از سورهی زمر، عدهای از مدهوشی استثناء شده اند. «إِلاَّ مَنْ شاءَ اللَّهُ؛ مگر كسانى كه خدا بخواهد»، این افراد چه کسانی هستند؟ این افرادکسانی هستند که خداوند درباره ی آن ها می فرماید: «مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْها وَ هُمْ مِنْ فَزَعٍ يَوْمَئِذٍ آمِنُون؛ كسانى كه كار نيكى انجام دهند پاداشى بهتر از آن خواهند داشت و آنان از وحشت آن روز در امانند».[۶] در این که چهارده معصوم (علیهم السلام) بارزترین مصداق این آیه ی شریفه هستند هیچ شکی نیست، اما در جستجوی بخشی از مصادیق این آیه، توجه به روایت ذیل لازم است:
امیرالمؤمنین (علیه السلام) در تفسیر آیه ی شریفه به عبد الله جدلی فرمود: حسنه، ولایت و محبت ما اهل بیت است: «الْحَسَنَةُ مَعْرِفَةُ الْوَلَايَةِ وَ حُبُّنَا أَهْلَ الْبَيْتِ».[۷]
http://www.hamandishi-dini.ir/?p=226