
بسم الله الرحمن الرحیم
با توجه روایت ها علقه ی مادی اهل برزخ به طور کامل از اهل دنیا و بازماندگانشان قطع نمی گردد. روی همین حساب است که از برزخ به دیدار آن ها می آیند و وقتی شخصی از نزدیکان و آشنایانش فوت کرد و نزد آن ها رفت، از او جویای حال دیگران می شوند. آنان از دیدار نزدیکان و بازماندگان خود خشنود می شوند و از یادشان مسرور می گردند. ما هم وظیفه داریم همواره از اموات و گذشتگان خود یاد کنیم و با زیارت قبور و اهدای اعمال صالح آن ها را خشنود سازیم.
ذکر چند نکته:
۱ ـ کسانی که از دنیا رفته اند دستشان از دنیا کوتاه شده و بعضا گرفتار اعمال خود هستند، لذا در روایت داریم که از اموات خود جز به خیر و خوبی یاد نکنید و با گفتن بدی آنها و یا احیانا نفرین و لعنشان آنها را معذّب نسازید. رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می فرماید: مردگان خود را جز به نیکی یاد مکنید، زیرا اگر از اهل بهشت باشند، مرتکب گناه شده اید و اگر از اهل آتش باشند، گرفتاری و مشکلاتشان برایشان کافی است! «لا تَذکُرُوا أمواتَکُم إلا بِخَیرٍ فَإنَّهُم إن یَکُونُوا مِن أهلِ الجَنَّۀِ تَأثِمُوا وَ إن یَکُونُوا مِن أهلِ النَّارِ فَحَسبُهُم مَا هُم فِیهِ».[۱] البته در صورتی که اموات مستحق لعن و نفرین نباشند، چنین کاری آن ها را معذّب نمی سازد و صرفا شخص دشنام دهنده و کسی که با کارهای ناشایست موجب دشنام خوردن امواتش است گناه کار محسوب می شوند.
۲ ـ درست است که بعد از مرگ روح از بدن جدا می شود و وارد برزخ میگردد، اما به هر حال علقه و توجه خاصی به قبر دنیوی خود دارد؛ لذا وقتی کسی به زیارت قبرش می رود از حضورش مطلع می گردد و با او انس می گیرد. این انس تا جایی است که وقتی شخص می خواهد آنجا را ترک کند، دچار هراس و وحشت می گردد. عَنْ أَبِي الْحَسَنِ (علیهالسلام) قَالَ: قُلْتُ لَهُ الْمُؤْمِنُ يَعْلَمُ بِمَنْ يَزُورُ قَبْرَهُ؟ قَالَ نَعَمْ وَ لَا يَزَالُ مُسْتَأْنِساً بِهِ مَا دَامَ عِنْدَ قَبْرِهِ فَإِذَا قَامَ وَ انْصَرَفَ مِنْ قَبْرِهِ دَخَلَهُ مِنِ انْصِرَافِهِ عَنْ قَبْرِهِ وَحْشَةٌ.[۲]
۳ ـ توجه میت به زائرین خود اقتضا دارد که وی را با سلام و احترام زیارت کنیم. امام صادق (علیه السلام) فرمودند: به اهل قبور اینگونه سلام کنید: سلام بر خفتگان اين سامان از مسلمانان و مؤمنان. شما طليعه ی كاروان ما بوديد و ما هم اگر خدا بخواهد به شما ملحق مى شويم. «السَّلَامُ عَلَى أَهْلِ الدِّيَارِ مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُؤْمِنِينَ أَنْتُمْ لَنَا فَرَطٌ وَ نَحْنُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ».[۳] از نکات بارز این سلام پیام اخلاقی آن است که متوجه باشیم روزی فرا می رسد که ما هم از دنیا می رویم و قبر جای می گیریم.
۴ ـ دعا برای اهل قبور: امام باقر (علیه السلام) وقتی در بقیع به قبر شیعه ای از اهل کوفه رسیدند فرمودند: بارالها! غريب است، بر او رحمت آور؛ تنها است، يار و همدم او باش؛ نگران است، انيس و مونس او باش؛ از رحمت خود نصيبى در گور او جاى ده كه از رحمت ديگران بى نياز گردد، او را به محضر مولى و سرورش على بن ابى طالب (علیه السلام) برسان: «اللَّهُمَّ ارْحَمْ غُرْبَتَهُ وَ صِلْ وَحْدَتَهُ وَ آنِسْ وَحْشَتَهُ وَ أَسْكِنْ إِلَيْهِ مِنْ رَحْمَتِكَ مَا يَسْتَغْنِي بِهَا عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاكَ وَ أَلْحِقْهُ بِمَنْ كَانَ يَتَوَلَّاهُ».[۴]
۵ ـ امام رضا (علیه السلام) فرمودند: کسی که کنار قبر برادر ایمانی خود برود. آنگاه دستش را روی قبر بگذارد و هفت بار «انا انزلناه فی لیلۀ القدر» را بخواند، در روز فزع اکبر (قیامت) در امنیت خواهد بود: «مَنْ أَتَى قَبْرَ أَخِيهِ ثُمَّ وَضَعَ يَدَهُ عَلَى الْقَبْرِ وَ قَرَأَ إِنَّا أَنْزَلْناهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ سَبْعَ مَرَّاتٍ أَمِنَ يَوْمَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ أَوْ يَوْمَ الْفَزَعِ».[۵]
۶ ـ طلب حاجت نزد قبر پدر و مادر: آنچه از روایات استفاده میشود این است که دعا در کنار قبر پدر و مادر به استجابت نزدیک است. لذا امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرمایند: اموات خود را زیارت کنید چرا که با زیارت شما خشنود می گردند. و حاجت خود را نزد قبر پدر و مادرتان بخواهید: «زُورُوا مَوْتَاكُمْ فَإِنَّهُمْ يَفْرَحُونَ بِزِيَارَتِكُمْ وَ لْيَطْلُبْ أَحَدُكُمْ حَاجَتَهُ عِنْدَ قَبْرِ أَبِيهِ وَ عِنْدَ قَبْرِ أُمِّهِ بِمَا يَدْعُو لَهُمَا».[۶]
۷ ـ زیارت صالحین و اولیای خدا: امام رضا (علیه السلام) میفرماید: کسی که نمی تواند به ما سر بزند و صله ی رحم کند، به دوستان صالح ما سر بزند تا ثواب دیدار و صلهی ما برای او نوشته شود. کسی که نمیتواند قبور ما را زیارت کند، قبور آنها را زیارت کند که در این صورت ثواب زیارت ما برای او نوشته خواهد شد: «مَنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى صِلَتِنَا فَلْيَصِلْ عَلَى صَالِحِي مَوَالِينَا- يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ صِلَتِنَا وَ مَنْ لَمْ يَقْدِرْ عَلَى زِيَارَتِنَا فَلْيَزُرْ صَالِحِي مَوَالِينَا- يُكْتَبْ لَهُ ثَوَابُ زِيَارَتِنَا».[۷]
http://www.hamandishi-dini.ir/?p=201