
بسم الله الرحمن الرحيم
سؤال: لطفا در مورد آیه ی شریفه ی «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ» توضیح دهید و بفرمایید منظور از برتری مردها بر زن ها چیست؟
جواب: خداوندمتعال در سوره ی نساء میفرماید: «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ … ؛ مردان، سرپرست و نگهبان زنان هستند، به خاطر برتري هايى كه خداوند (از نظر نظام اجتماع) براى بعضى نسبت به بعضى ديگر قرار داده است، و به خاطر انفاق هايى كه از اموالشان (در مورد زنان) مىكنند.» [۱]
کلمه ی «قیّم» به معنای کسی است که مسئول قیام به امر دیگری است. با این توصیف معنای آیه ی «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ» چنین است: با توجه به توانمندی های جسمی نوع آقایان نسبت به خانم ها، و با توجه به این که نوع مردها عقلانیت را کمتر از خانم ها با احساسات و عواطف ممزوج می کنند، در نتیجه مسئولیت و سرپرستی خانم ها به عهده ی آقایان است.
اطلاق آیه ی شریفه می رساند که این سرپرستی، تنها در حوزه ی خانوادگی نیست، بلکه حوزه ی اجتماعی را هم در بر می گیرد. روی همین اساس است که وقتی دشمن به کیان کشور تجاوز کرد، بر مردها واجب است تا سلاح بر دست گیرند و برای حفظ کشور و ناموس خود قیام کنند. مسئولیت ها و کارهای طاقت فرسای اجتماعی بر عهده ی آقایان است و آقایان وظیفه دارند تا با بهره گیری از توانمندی های خود، بار سنگین چنین کارهایی را از دوش خانم ها بردارند.
البته آیه ی شریفه وارد شدن خانم ها به کارهای سخت و دشوار را ممنوع نکرده است، بلکه تنها به آقایان گوشزد می کند که مسئولیت اداره ی خانم ها بر عهده ی آن ها است و نباید از خانم ها توقع داشته باشند که در چنین کارهایی وارد شوند.
منظور از فضیلت مردان بر زنان در آیه ی شریفه، فضیلت و برتری اخروی و شرافتی نیست، بلکه فضیلت و برتری اعتباری است. این برتری اعتباری همان قدرت جسمی بالاتر آقایان نسبت به خانم ها، و نیز ممزوج نکردن عقلانیت با احساسات و عواطف است. قرآن کریم در جای دیگر فضیلت و برتری واقعی انسان ها نسبت به یکدیگر را تنها در میزان تقوای آن ها بیان کرده است «إنَّ أکرَمَکُم عِندَاللهِ أتقَاکُم». و در این میان تفاوتی میان آقایان و خانم ها نیست.
توجه: برخی از مشکلات خانوادگی به دلیل آن است که خانم حق مدیریتی مرد را به رسمیت نمی شناسد، و در صدد است تا به گونه ای رفتار نماید که مرد را دنباله رو خود نماید. اگر این گونه خانم ها با کنار گذاشتن افکار زن سالارانه و تمکین در برابر احکام الهی، مدیریت شوهرخود را بپذیرند و مطیع او باشند، زندگی به هرج و مرج و تلخ کامی کشیده نمی شود.
[۱]. سوره ی نساء، آیه ی۳۴٫
http://www.hamandishi-dini.ir/?p=1731