بسم الله الرحمن الرحيم 

سؤال: لطفا در مورد آیه­ ی شریفه ­ی «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ» توضیح دهید و بفرمایید منظور از برتری مردها بر زن ­ها چیست؟

جواب: خداوندمتعال در سوره­ ی نساء می­فرماید: «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ … ؛ مردان، سرپرست و نگهبان زنان هستند، به خاطر برتري­ هايى كه خداوند (از نظر نظام اجتماع) براى بعضى نسبت به بعضى ديگر قرار داده است، و به خاطر انفاق­ هايى كه از اموالشان (در مورد زنان) مى‏كنند.» [۱]

کلمه ­ی «قیّم» به معنای کسی است که مسئول قیام به امر دیگری است. با این توصیف معنای آیه ­ی «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ» چنین است: با توجه به توانمندی ­های جسمی نوع آقایان نسبت به خانم­ ها، و با توجه به این که نوع مردها عقلانیت را کمتر از خانم ­ها با احساسات و عواطف ممزوج می ­کنند، در نتیجه مسئولیت و سرپرستی خانم ­ها به عهده­ ی آقایان است.

اطلاق آیه­ ی شریفه می ­رساند که این سرپرستی، تنها در حوزه­ ی خانوادگی نیست، بلکه حوزه­ ی اجتماعی را هم در بر می ­گیرد. روی همین اساس است که وقتی دشمن به کیان کشور تجاوز کرد، بر مردها واجب است تا سلاح بر دست گیرند و برای حفظ کشور و ناموس خود قیام کنند. مسئولیت ­ها و کارهای طاقت فرسای اجتماعی بر عهده­ ی آقایان است و آقایان وظیفه دارند تا با بهره­ گیری از توانمندی ­های خود، بار سنگین چنین کارهایی را از دوش خانم­ ها بردارند.

البته آیه­ ی شریفه وارد شدن خانم ­ها به کارهای سخت و دشوار را ممنوع نکرده است، بلکه تنها به آقایان گوشزد می ­کند که مسئولیت اداره­ ی خانم ­ها بر عهده­ ی آن ­ها است و نباید از خانم ­ها توقع داشته باشند که  در چنین کارهایی وارد شوند.

منظور از فضیلت مردان بر زنان در آیه­ ی شریفه، فضیلت و برتری اخروی و شرافتی نیست، بلکه فضیلت و برتری اعتباری است. این برتری اعتباری همان قدرت جسمی بالاتر آقایان نسبت به خانم­ ها، و نیز ممزوج نکردن عقلانیت با احساسات و عواطف است. قرآن کریم در جای دیگر فضیلت و برتری واقعی انسان­ ها نسبت به یکدیگر را تنها در میزان تقوای آن­ ها بیان کرده است «إنَّ أکرَمَکُم عِندَاللهِ أتقَاکُم». و در این میان تفاوتی میان آقایان و خانم ­ها نیست.

توجه: برخی از مشکلات خانوادگی به دلیل آن است که خانم حق مدیریتی مرد را به رسمیت نمی ­شناسد، و در صدد است تا به گونه ­ای رفتار نماید که مرد را دنباله ­رو خود نماید. اگر این­ گونه خانم­ ها با کنار گذاشتن افکار زن سالارانه و تمکین در برابر احکام الهی، مدیریت شوهرخود را بپذیرند و مطیع او باشند، زندگی به هرج و مرج و تلخ ­کامی کشیده نمی­ شود.