بسم الله الرحمن الرحیم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحیمِ * سُبْحانَ الَّذی أَسْرى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ (۱)
سبحان: اسم مصدر از ماده ی تسبیح به معنای تنزیه است و همواره به صورت اضافه استعمال می شود و در ترکیب مفعول مطلقی استکه قائم مقام فعل است. تقدیر «سبحان الله»، «سبحت الله تسبیحاً» است. خدای را تنزیه میکنم تنزیه کردن مخصوصی.
سبحان بیشتر برای اظهار تعجب استعمال میشود اما اینجا به وحدت سیاق برای تنزیه است.
اسری: ثلاثی مجرد آن «سری» است و به معنای سیر شبانه است. بنابراین «سری» و «اسری» یعنی فلانی در شب راه پیمود. و «سیر» مخصوص روز و یا اعم از روز است.
لیلاً: مفعول فیه است. فایده ی آن در کلام برای افاده ی این مطلب است که همهی سیر شبانه انجام شده است.
مسجد الأقصی: مراد از آن به قرینهی «بارکنا حوله» بیت المقدس است. «اقصی» از مادهی «قصو» به معنای دوری است. این مسجد نسبت به محل زندگی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و مخاطبینش خیلی دور بود.
لنریه من آیانتا: نتیجه ی سیر دادن برای نشان دادن پارهای از آیات ماست. سیاق کلام دلالت دارد که آن آیات از آیات و نشانه های عظیمی بوده است. «لَقَدْ رَأى مِنْ آیاتِ رَبِّهِ الْکُبْرى».[۱]
انه هو السمیع البصیر: بیان علت سری دادن است. خداوند چون شنوا به گفته های بندگان و بینای به افعال ایشان است و تقاضای حال رسول خود را دید که چنین اکرامی را اقتضا می کرد لذا او را برای نشان دادن پاره ای از آیات و نشانه هایش شبانه سیر داد.
نکته: در این آیه التفات از غیبت به خطاب به کار رفته است. «بارکنا حوله لنریه من آیاتنا» و دوباره به لفظ غایب برگشته است. علت آن این است که نشان دهد این آیات امری بوده از ساحت عظمت و کبریایی و موطن عزت و جبروت خداوند صادر شده است و خداوند با ایات کبرای خود بر او تجلی نمود. و اگر این التفات نبود و می گفت: «لیریه من آیاته» این نکته حاصل نمی شد.
آیت الله جوادی آملی:
خدای سبحان گاه می فرماید: فلان پیامبر به طرف خدا رفت و گاه می فرماید فلان پیامبر را به طرف خود بردم. همه ی انبیاء محبوب خدایند اما درجه ی محبت فرق می کند؛ دربارهی موسای کلیم می فرماید: «و واعدنا موسی ...» آنگاه می فرماید: «و لما جاء موسی لمیقاتنا». دربارهی ابراهیم خلیل می گوید: «إنی ذاهب إلی ربی» اما درباره ی پیامبر خاتم سخن از بردن است: «سبحان الذی اسری بعبده …» ما او را دعوت کردیم، مجذوبش نموده به سمت خود بردیم. بین بردن و رفتن، «سلوک» و «جذبه» فرق ها وجود دارد. سالک لنگان لنگان می رود ولی وجذوب با سرعت می دود. جملهای که درباره ی معراج وارد شده: «خطوته مدّ البصر»[۲]: هر قدم براق در معراج به اندازه ی دید چشم بود، ناظر به همین نکته است. اگر از زمین پا بر می داشت تا دورترین نقطه ی آسمان ها پا میگذاشت، برق وار می رفت. خداوند محبوب خویش را به سرعت می برد و لازم نیست او تدریجا و آهسته قدم بردارد.[۳]
قرآن کریم وقتی می خواهد تعبیر «عبد» را نسبت به سایر انبیاء به کار ببرد همراه با ذکر نام آن ها بکار میبرد مثلا می فرماید: وَ اذْکُرْ عِبادَنا إِبْراهیمَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ أُولِی الْأَیْدی وَ الْأَبْصارِ»[۴] یا میفرماید: «وَ اذْکُرْ عَبْدَنا داوُد»،[۵] «وَ اذْکُرْ عَبْدَنا أَیُّوب»،[۶] «کَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَکَذَّبُوا عَبْدَنا».[۷] ولی پیامبر خاتم را بدون نام یاد میکند، عبد مطلق، به آن فرد کامل انصراف دارد: «تَبارَکَ الَّذی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمینَ نَذیراً»[۸] «سبحان الذی أسری بعبده …» وقتی عبد مطلق گفته می شود، عبد کامل به ذهن می آید و آن رسول خداست. حتی نمی گوید: «عبدنا» تا ناظر به کثرت باشد، بلکه می فرماید: «عبده» که ناظر به مقام وحدت است. این کلمه از «عبد الله» نیز بالاتر است، زیرا این عبودیت، حاکی از هویت مطلقه است که بالاتر از مقام الوهیت است.
[۱] . نجم ۱۸
[۲] . بحار الأنوار ج۱۶ ص۲۳ ح۱۹
[۳] . سیرهی رسول اکرم در قرآن کریم ص۲۵۳ آیت الله جوادی آملی (تفسیر موضوعی ج۸) .
[۴] . سورهی ص ۴۵٫
[۵] . سورهی ص ۱۷٫
[۶] . سورهی ص ۴۱ .
[۷] . سورهی قمر ۹ .
[۸] . فرقان ۱٫
آخرین نوشته های احمد نباتی (مشاهده همه)
- ویژۀ حوزۀ علمیه/ طرح تعالی ـ فرهنگ حجره نشینی - جولای ۱۱, ۲۰۱۷
- پاسخ به سؤالات/ تکلیف کسی که در عقد موقت مدت را ذکر نکند - جولای ۹, ۲۰۱۷
- پاسخ به سؤالات/ کسی که مسیحی شده و پیامبر اکرم را انکار می کند! - جولای ۴, ۲۰۱۷
Related Posts via Categories
پاسخ دهید
 |
| ای برادر! پشتیبان «ولی فقیه» باش، اما پیشاپیش «ولی فقیه» بایست و تیرهای زهر آگین دشمن را که به سوی او روانه می شوند به جان خریدار شو ... تنها عافیت طلبان دنیا دوست هستند که عوام فریبانه از «ولایت» و «ولایت مداری» دم میزنند، اما در هنگامه ی فتنه ها و امتحان های سخت، پشت سر ولی فقیه سنگر می گیرند، تا دنیای "فانی" خود را در خطر نبینند! |
اطلاع رسانی/ برنامۀ میثاق طلبگی حوزۀ علمیۀ قزوین 
همه چیز در رابطه با نماز و روزۀ دانشجویان
راه کارهای عملی برای کنار گذاردن استمناء و خودارضایی
دانلود فایل صوتی پیام تاریخی ـ توحیدی امام خمینی به مناسبت ساگرد جمعۀ خونین مکه، و پذیرش قطعنامۀ 598 + متن پیام
انتخاب کتاب مدیر سایت در اولین همایش کتاب سال حوزۀ علمیۀ اصفهان
زندگی نامۀ شهید محمدرضا شفیعی ـ بعد از 16 سال جنازه اش سالم بود + فیلم 
از کجا بدانم به سن تکلیف رسیده ام؟ محاسبۀ سن تکلیف دختر و پسر 
همه چیز در رابطه با شب های قدر
تواشیح بسیار زیبای عربی فارسی در مدح امیرالمؤمنین علیه السلام
