بسم الله الرحمن الرحيم

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی» مدیر سايت

 نماز صبح مهم­ ترین دغدغه برای والدین و نیز کودکان تازه به تکلیف رسیده است. برخی از والدین اهمیّتی برای نماز صبح بچه ­ها قائل نمی ­شوند که این کار منجر به نهادینه ­شدن بی­ اهمیّتی به نماز در روحیه­ ی کودک می­شود و نیز برخی دیگر به گونه ­ای کودک خود را برای نماز بیدار می­ کنند که هر شب با دلهره­ ی نماز صبح به خواب می­ رود. در رابطه با نماز صبح کودکان توجه به مراحل ذیل ضروری است:

گام اوّل: تمرین قبل از سنّ تکلیف 

قبل از رسیدن کودک به سن تکلیف، او را تشویق کنیم که گاهی اوقات برای نماز صبح بیدار شود و نماز خود را بخواند. در عوض در طول روز هم از کار خوبش  قدردانی کنیم و به او بگوییم که خدا تو را بیشتر دوست دارد چون می­ بیند برای نماز صبح از خواب بیدار شدی و با او صحبت کردی.  

گام دوم: بیان ارزش نماز صبح

نماز صبح در مقایسه با نمازهای دیگر از ارزش خاصی برخوردار است. اوّلین مزیّت نماز صبح این است که در ساعتی از ساعت­ های بهشتی خوانده می ­شود. به کودکانمان بگوییم به نظر شما موقع خواندن نماز صبح ـ بین الطلوعین ـ جزء روز است یا جزء شب. کودک قاعدتا جوابی می­ دهد و ما می­ گوییم: هنگام اقامه­ ی نماز صبح نه جزء روز است و نه جزء شب. بلکه از ساعت ­های بهشتی است.[۱]

مزیّت دیگر نماز صبح: همیشه گروهی از ملائکه­ ی خداوند در روی زمین  هستند. نماز ظهر و عصر را ملائکه ­ی روز می­بینند و نماز مغرب و عشاء را ملائکه­ ی شب. اما نماز صبح در وقتی اقامه می ­شود که ملائکه­ ی شب در حال ترک کردن زمین هستند و ملائکه­ ی روز در حال آمدن به زمین؛ به همین دلیل نماز صبح را هر دو گروه از ملائکه می ­بینند.[۲]

گام سوم: تنظیم زمان خواب

برنامه­ ی خواب کودک را طوری تنظیم کنیم که تا دیر وقت بیدار نباشد و برای خواب به موقع به رخت خواب رود. 

گام چهارم: طریقه ­ی بیدار کردن کودک

هنگام بیدار کردن کودک برای نماز، ظرافت خاصی لازم است. برخی از والدین که از یک سو نماز صبح کودکشان دغدغه­ ی مهمی برای آن­ ها است و از سوی دیگر صبر و حوصله­ ی لازم را برای بیدار کردن کودک ندارند، به گونه­ ای کودک را از خواب بیدار می­ کنند که بیش از هر چیز، خاطره­ ای تلخ از نماز صبح در ذهنش باقی می ­ماند. توجه داشته باشیم که استفاده از الفاظ دستوری و صدای بلند برای بیدار کردن کودک، موجب اضطراب و نگرانی او است. برای بیدار کردن کودک باید از عبارت­های عاطفی و لحنی آرامش ­بخش استفاده کرد. در بعضی مواقع لازم است پدر یا مادر کنار فرزند بنشینند و با نوازش کردن و یا ماساژ دادن به بیداری فرزند خود کمک کنند. ضمنا خوب است در روزهای اول سجّاده یا جانماز را برای کودک پهن و آماده نماییم و یا اگر دختر است چادر او را در کنار سجاده آماده کنیم.   

یکی از دوستان می­ گفت: ماه ­های اوّلی که دخترم به سنّ تکلیف رسیده بود، صبح ­ها بالای سرش می ­رفتم و به آرامی نوازشش می­کردم. بعد که بیدار می­شد با مهربانی از او می ­خواستم که برای نماز صبح بلند شود. همچنین جهت تشویق او به بیدار شدن، به خاطر علاقه ­ای که به شربت عسل داشت، از قبل مقداری شربت عسل درست می­ کردم تا بیدار شدن او از خواب شیرین، با شیرینی دیگری همراه شده و تلخی آن از بین برود. دخترم به همین روش از خواب بیدار می­شد و نماز صبح خود را می­ خواند تا این­که به تدریج عادت کرد و خود برای نماز صبح بیدار می­شود.

و اما اگر دیدیم کودک از خواب بیدار نمی ­شود، بیش از اندازه به او فشار نیاوریم و با رفتارهای نادرست او را آزار ندهیم. در عوض تشویقش کنیم که قبل از نماز ظهر، قضای نماز صبحش را بخواند و با تعریف فضایل نماز صبح او را تشویق کنیم تا سعی کند برای نماز صبح روز بعد از خواب بیدار شود.