تربیت کودک (۱۱)‌ راه کارهایی عملی برای نماز صبح کودکان

بسم الله الرحمن الرحیم

برگرفته از کتاب «آیین شکوفایی» نوشته ی «احمد نباتی» مدیر سایت

نماز صبح مهم ترین دغدغه برای والدین و نیز کودکان تازه به تکلیف رسیده است. برخی از والدین اهمیّتی برای نماز صبح بچه ها قائل نمی شوند که این کار منجر به نهادینه شدن بی اهمیّتی به نماز در روحیه ی کودک میشود و نیز برخی دیگر به گونه ای کودک خود را برای نماز بیدار می کنند که هر شب با دلهره ی نماز صبح به خواب می رود. در رابطه با نماز صبح کودکان توجه به مراحل ذیل ضروری است:

گام اوّل: تمرین قبل از سنّ تکلیف

قبل از رسیدن کودک به سن تکلیف، او را تشویق کنیم که گاهی اوقات برای نماز صبح بیدار شود و نماز خود را بخواند. در عوض در طول روز هم از کار خوبش قدردانی کنیم و به او بگوییم که خدا تو را بیشتر دوست دارد چون می بیند برای نماز صبح از خواب بیدار شدی و با او صحبت کردی.

گام دوم: بیان ارزش نماز صبح

نماز صبح در مقایسه با نمازهای دیگر از ارزش خاصی برخوردار است. اوّلین مزیّت نماز صبح این است که در ساعتی از ساعت های بهشتی خوانده می شود. به کودکانمان بگوییم به نظر شما موقع خواندن نماز صبح ـ بین الطلوعین ـ جزء روز است یا جزء شب. کودک قاعدتا جوابی می دهد و ما می گوییم: هنگام اقامه ی نماز صبح نه جزء روز است و نه جزء شب. بلکه از ساعت های بهشتی است.[۱]

مزیّت دیگر نماز صبح: همیشه گروهی از ملائکه ی خداوند در روی زمین هستند. نماز ظهر و عصر را ملائکه ی روز میبینند و نماز مغرب و عشاء را ملائکه ی شب. اما نماز صبح در وقتی اقامه می شود که ملائکه ی شب در حال ترک کردن زمین هستند و ملائکه ی روز در حال آمدن به زمین؛ به همین دلیل نماز صبح را هر دو گروه از ملائکه می بینند.[۲]

گام سوم: تنظیم زمان خواب

برنامه ی خواب کودک را طوری تنظیم کنیم که تا دیر وقت بیدار نباشد و برای خواب به موقع به رخت خواب رود.

گام چهارم: طریقه ی بیدار کردن کودک

هنگام بیدار کردن کودک برای نماز، ظرافت خاصی لازم است. برخی از والدین که از یک سو نماز صبح کودکشان دغدغه ی مهمی برای آن ها است و از سوی دیگر صبر و حوصله ی لازم را برای بیدار کردن کودک ندارند، به گونه ای کودک را از خواب بیدار می کنند که بیش از هر چیز، خاطره ای تلخ از نماز صبح در ذهنش باقی می ماند. توجه داشته باشیم که استفاده از الفاظ دستوری و صدای بلند برای بیدار کردن کودک، موجب اضطراب و نگرانی او است. برای بیدار کردن کودک باید از عبارتهای عاطفی و لحنی آرامش بخش استفاده کرد. در بعضی مواقع لازم است پدر یا مادر کنار فرزند بنشینند و با نوازش کردن و یا ماساژ دادن به بیداری فرزند خود کمک کنند. ضمنا خوب است در روزهای اول سجّاده یا جانماز را برای کودک پهن و آماده نماییم و یا اگر دختر است چادر او را در کنار سجاده آماده کنیم.

یکی از دوستان می گفت: ماه های اوّلی که دخترم به سنّ تکلیف رسیده بود، صبح ها بالای سرش می رفتم و به آرامی نوازشش میکردم. بعد که بیدار میشد با مهربانی از او می خواستم که برای نماز صبح بلند شود. همچنین جهت تشویق او به بیدار شدن، به خاطر علاقه ای که به شربت عسل داشت، از قبل مقداری شربت عسل درست می کردم تا بیدار شدن او از خواب شیرین، با شیرینی دیگری همراه شده و تلخی آن از بین برود. دخترم به همین روش از خواب بیدار میشد و نماز صبح خود را می خواند تا اینکه به تدریج عادت کرد و خود برای نماز صبح بیدار میشود.

و اما اگر دیدیم کودک از خواب بیدار نمی شود، بیش از اندازه به او فشار نیاوریم و با رفتارهای نادرست او را آزار ندهیم. در عوض تشویقش کنیم که قبل از نماز ظهر، قضای نماز صبحش را بخواند و با تعریف فضایل نماز صبح او را تشویق کنیم تا سعی کند برای نماز صبح روز بعد از خواب بیدار شود.

[۱] . کافی، جلد۸، صفحه ی۱۲۲٫

[۲] . استبصار، جلد۱، صفحه ی۲۷۵، حدیث۶٫

نویسنده
آخرین نوشته ها

احمد نباتی

متولد سال ۱۳۵۴ هستم. در سال ۷۶، توفیق پیدا کردم تا در جمع خوبان طلبه حضور داشته باشم و مشغول دروس حوزوی شوم. ـــــ بعد از ده سال مطالعه ی دروس حوزوی، وارد درس خارج حوزه شدم و از محضر اساتیدی چون: آیت الله العظمی وحید خراسانی، آیت الله سید احمد خاتمی و آیت الله محمد عندلیب همدانی استفاده کردم. به مدت شش سال از کارشناسان مرکز ملی پاسخگویی به سؤالات دینی بودم ــــ همچنین در حوزۀ مشاوره ی خانواده، تربیت کودک، امور جوانان و نیز پاسخگویی به مسائل اخلاقی مشغول فعالیت هستم و در این رابطه هم دارای تألیفاتی هستم.