بسم الله الرحمن الرحیم

غزالي، دانشمند پرآوازه ی اهل تسنن در قرن ششم در باره ی تبريك و تهنيت خليفه دوم و پيمانى كه در آن روز بست و فقط چند روز بعد آن را فراموش كرد، چنین مى ‌نويسد:
«و اجمع الجماهير على متن الحديث من خطبته في يوم عيد غدير خم باتفاق الجميع» (از خطبه‌هاى رسول گرامى اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) خطبه غدير خم است كه همه مسلمانان بر متن آن اتفاق دارند.) «و هو يقول: «من كنت مولاه فعلي مولاه» (رسول خدا فرمود: هر كس من مولا و سرپرست او هستم، على مولا و سرپرست او است.) «فقال عمر بخ بخ يا أبا الحسن لقد أصبحت مولاي و مولى كل مولى فهذا تسليم و رضى و تحكيم» (عمر پس از اين فرمايش رسول خدا به على اين گونه تبريك گفت: «تبريك، تبريك، اى ابوالحسن، تو اكنون مولا و رهبر من و هر مولاى ديگرى هستي.» اين سخن عمر حكايت از تسليم او در برابر فرمان پيامبر و امامت و رهبرى على (عليه السلام) و نشانه رضايتش از انتخاب على (عليه السلام) به رهبرى امت دارد؛) «ثم بعد هذا غلب الهوى تحب الرياسة» (اما پس از گذشت آن روز‌ها، عمر تحت تأثير هواى نفس و علاقه به رياست و رهبرى خودش قرار گرفت) «و حمل عمود الخلافة و عقود النبوة و خفقان الهوى في قعقعة الرايات و اشتباك ازدحام الخيول و فتح الأمصار» (و استوانه ی خلافت و پیمان های رسول خدا را از مكان اصلى آن تغيير داد و با لشكر كشى‌ها، برافراشتن پرچم‌ها و گشودن سرزمين‌هاى ديگر، آن را به فراموشی سپرد) «و سقاهم كأس الهوى» (پیمانه ی هوای نفس را به مردم نوشانید) «فعادوا إلى الخلاف الأول: فنبذوه وراء ظهورهم واشتروا به ثمناً قليلا» (امت را به اختلاف دوران جاهلی بازگرداند و از مصادیق این آیه ی شریفه شد که فرمود: پس، آن [عهد] را پشتِ سرِ خود انداختند و در برابر آن، بهايى ناچيز به دست آوردند، و چه بد معامله‏اى كردند) (الغزالي، أبو حامد محمد بن محمد، مجموعة رسائل الإمام الغزالي. ص۴۸۳٫)

شرح حال غزالی:

علامه شمس الدين ذهبي در ترجمه ی او چنین مي‌نويسد :
«الغزالي الشيخ الإمام البحر حجة الإسلام أعجوبة الزمان » (غزالي استاد پيشوا و درياي علم، و نشانه اسلام و اعجوبه ی زمان) «زين الدين أبو حامد محمد بن محمد بن محمد بن أحمد الطوسي الشافعي الغزالي صاحب التصانيف والذكاء المفرط» بعد از ذکر نام کاملش می گوید: (وی صاحب کتابهای زیاد و انسانی باهوش فراوان و زیرک است) … «ثم بعد سنوات سار إلى وطنه لازما لسننه حافظا لوقته مكبا على العلم» (پس از سال‌ها به زادگاهش بازگشت و به استفاده از وقت، فرصت و علم و دانش روزگار را سپري كرد … .) (سير أعلام النبلاء ، ج ۱۹ ، ص ۳۲۲ ، تحقيق : شعيب الأرناؤوط , محمد نعيم العرقسوسي ، ناشر : مؤسسة الرسالة – بيروت ، الطبعة : التاسعة ، ۱۴۱۳هـ.)
خود به قضاوت بنشینید

(برگرفته از سایت ولی عصر با محتصری تغییر و ویراستاری)